Nowe przepisy, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia br., oznaczają dla sprzedawców zmiany w regulaminach ich sklepów, zaś dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą otwierają drzwi do uprawnień dotychczas zarezerwowanych wyłącznie dla konsumentów.

Czego - Kogo dotyczą znowelizowane przepisy? Głównie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, które w określonych przypadkach zyskają nowe przywileje i dodatkową ochronę konsumencką.

Co to oznacza dla sprzedawców?

Czy wystarczy w Regulaminie sklepu dodać grupę osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą obok konsumentów? Niestety NIE. Pomimo tego, że tacy przedsiębiorcy będą traktowani jak konsumenci (w zakresie wskazanym w przepisach) i w związku z tym zostaną objęci ochroną przewidzianą dla konsumentów, to ochrona ta została przewidziana jedynie w pewnym zakresie i na pewnych warunkach, a mianowicie:

Ochroną przewidzianą dla konsumentów, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mimo iż są przedsiębiorcami, zostały objęte w następujących zakresach:

1) niedozwolonych postanowień umownych — tzw. klauzul abuzywnych (w szczególności osoby te będą mogły powoływać się, w sporach z kontrahentami, na bezskuteczność postanowień umownych zgodnych z wzorcami zamieszczonymi w rejestrze klauzul niedozwolonych i wskazanymi w decyzjach prezesa Urzędu Konkurencji i Konsumentów),

2) rękojmi za wady (jeżeli przedsiębiorca skorzysta w tym okresie z prawa z tytułu rękojmi, to sprzedawca będzie musiał wykazać, że do uszkodzenia towaru doszło z winy kupującego (aby uniknąć obniżenia ceny, naprawy czy wymiany towaru bądź zakwestionować możliwość odstąpienia od umowy). Obecnie nastomiast to przedsiębiorca odkrywający wadę rzeczy po jej zakupie, aby skorzystać z rękojmi, musi udowodnić, że nie ponosi winy za powstanie wady),

3) prawa odstąpienie od umowy zawartej na odległość (np. przez internet czy telefon) lub poza lokalem przedsiębiorstwa.

Jednak aby taki przedsiębiorca został objęty ochroną konsumencką, musi zostać spełniony jeden WARUNEK: umowa, którą będzie zawierać ze sprzedawcą, nie może mieć charakteru zawodowego, czyli nie może dotyczyć bezpośrednio branży, w której specjalizuje się przedsiębiorca.

Nowe przepisy konsumenckie, które weszły w życie sprawiąją zatem, że sprzedawcy muszą stworzyć w swoich regulaminach nowe zapisy dotyczące omawianej kategorii przedsiębiorców. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą zaczeły stanowić trzecią kategorię podmiotów — obok konsumenta i przedsiębiorcy — która z jednej strony zalicza się do przedsiębiorców, a z drugiej strony — posiada pewne przywileje zarezerwowane dotychczas wyłącznie dla konsumentów.

Powyższe wymaga aktualizacji regulaminów sklepów internetowych, poprzez wprowadzenie do tych aktów trzeciej kategorii podmiotów. Ta grupa przedsiębiorców nie staje się jednak nadal konsumentami, w rozumieniu przepisów, dlatego też regulaminy muszą zawierać odrębne zapisy dedykowane tylko tej grupie. Nie jest zatem możliwe zrównanie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą z konsumentami w przepisach regulaminu (np. poprzez wpisanie w słowniczku iż za konsumentów uważa się również osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą), bowiem takie rozwiązanie będzie rodziło dla sprzedawcy problemy.

Ponadto Regulamin należy wzbogacić o przepisy adekwatne do nowych uprawnień tej grupy, w zakresie w jakim zostały im one nadane tj. niedozwolonych postanowień umownych, rękojmi za wady oraz prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość.

Nie wszystkie dotychczasowe zapisy w regulaminie trzeba będzie jednak usuwać bądź uzupełniać. Aby zachować przejrzystość i czytelność dokumentu należy dokonać analizy i postanowić, które przepisy mogą pozostać wspólne a co do których należy wprowadzić uzupełnienia bądź modyfikacje. 

Zwrot towaru zakupionego na odległość bądź poza lokalem przedsiębiorstwa

Kwestia budząca wiele wątpliwości gdyż pomimo dotychczasowo obowiązujących, stosunkowo przejrzystych przepisów, wciąż budzi wątpliwości, natomiast obecnie dodatkowo uprawnienei to będzie przysługiwało również osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą ale tylko wtedy, kiedy umowa, którą zawarł ze sprzedawcą nie miała charakteru zawodowego. Co oznacza, że zakupiona rzecz nie może mieć bezpośredniego związku z działalnością jaką prowadzi dany przedsiębiorca. Tym samym nowe uprawnienia nie będą przysługiwać osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą, w odniesieniu do umów dotyczących usług i dostaw nabywanych przez nich dla celów wytworzenia produktów i usług, których dystrybucja stanowi przedmiot prowadzonej działalności. Jest to JEDYNY warunek do skorzystania z nowych uprawnień. Bez znaczenia pozostaje skala i okres prowadzenia działalności gospodarczej.

Na przykład jeżeli krawcowa zakupi maszynę do szycia, to nie będzie przysługiało jej prawo zwrotu tego towaru. Ale jeżeli zakupi na odległość ekspres do kawy — to będzie mogła odstąpić od umowy i towar zwrócić bez podawania przyczyny, w terminie 14 dni kalendarzowych, od jego otrzymania.

Jak jednak poznać co jest związane z działalnością danego przedsiębiorcy w sposób bezpośredni a co w sposób pośredni? Z pomocą przyjdzie m.in. to, co sam przedsiębiorca zadeklarował w PKD (czyli klasyfikacji działalności gospodarczej), którą można dla danej osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą sprawdzić w CEIDG. Nie jest to jednakże jedyne źródło odniesienie, gdyż ustawodawca nie doproecyzował tej kwestii. PKD stanowi zatem wyłącznie kryterium pomocnicze.

Warto pamietać aby nie odkładać nowelizacji Regulaminów na później, bowiem może to spowodować dla sprzedawcy niemiłe konsekwencje tj. np. wydłużenie prawa do odstąpienia do umowy do roku, w przypadku niepoinformowania uprawnionego o przysługującym mu prawie.

Pomimo wprowadzonych zmian wciąż możliwe jest ograniczenie lub nawet wyłączenie w treści zawieranej umowy odpowiedzialności sprzedawców z tytułu rękojmi.