Przedawnienie roszczeń cz. I

Przedawnienie roszczeń cz. I

Przedawnienie roszczeń cz. I

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 118 kodeksu cywilnego (nowelizacja z 2018 roku), jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

"art. 118 kc Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.  "

Ustawą z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, istotnie zmieniono zasady-terminy przedawnienia cywilnoprawnych roszczeń majątkowych. Poza zmianą dotyczącą długości terminów przedawnienia oraz zasad przedawnienia roszczeń przysługujących przedsiębiorcom przeciwko konsumentom należy pamiętać także o przpisach przejściowych regulujących kwestię oszczeń istniejących w dniu 9 lipca 2018 r. i do tego dnia nieprzedawnionych. 

do 9 lipca 2018 r., w przepisach Kodeksu cywilnego istniały trzy terminy przedawnienia:

  • ogólny termin przedawnienia – 10 lat,
  • termin przedawnienia roszczeń o świadczenie okresowe oraz termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata,
  • termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd – 10 lat.

AKTUALNIE skróceniu uległy oba 10-letnie terminy. CO ISTOTNE, do art. 118 k.c., dodano również drugie zdanie, dotyczące obliczania terminów przedawnienia dla roszczeń wynoszących dwa lata lub więcej. Bieg takiego terminu przedawnienia kończyć się będzie z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego. W konsekwencji więc, terminy przedawnienia zostaną w większości przypadków wydłużone o czas do końca roku kalendarzowego.

 

PRZYKŁAD NR 1

1 marca 2019 r. spółka zajmująca się udzielaniem pożyczek zawarła z przedsiębiorcą zajmującym się sprzedażą samochodów umowę pożyczki, zgodnie z którą dający pożyczkę przekazał biorącemu pożyczkę kwotę 10 000 złotych. Pożyczka miała zostać zwrócona 1 sierpnia 2019 r. Jako że roszczenie o zwrot pożyczki jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, termin jego przedawnienia wynosi 3 lata (jest to zatem roszczenie z terminem ponad 2 latenim - patrz. zdanie drugie art. 118kc). Zakładając, że bieg terminu przedawnienia nie uległ zawieszeniu czy przerwaniu, zgodnie z regułami obliczenia terminu przedawnienia obowiązującymi do lipca 2018 r. termin ten upłynąłby 1 sierpnia 2022 r. Po wejściu w życie nowelizacji roszczenie o zwrot pożyczki przedawniłoby się z upływem 31 grudnia 2022 r.

 

WAŻNE DLA KONSUMENTÓW

Przedawnienie w stosunkach przedsiębiorca – konsument

Zgodnie z brzmieniem dodanego przepisu art. 117 § 21 k.c. po upływie terminu przedawnienia przedsiębiorca nie może domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego mu przeciwko konsumentowi. CO TO OZNACZA W PRAKTYCE? Już z chwilą upływu terminu przedawnienia (a nie, jak dotychczas, z chwilą podniesienia przez konsumenta zarzutu przedawnienia) nastąpi przekształcenie roszczenia przedsiębiorcy w zobowiązanie niezupełne (naturalne). Przedsiębiorca/wierzyciel nie może zatem domagać się przymusowej realizacji swojego roszczenia zaś sąd zobligowanu jest z urzędu badać, czy upłynął termin przedawnienia takiego roszczenia.

WARTO JEDNAK PAMIĘTAĆ, że ustawodawca przewidział wyjątki od powyższej reguły. Stosownie do art. 1171 k.c., w wyjątkowych przypadkach sąd będzie mógł, po rozważeniu interesów obu stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, co spowoduje konieczność spełnienia przedawnionego roszczenia. Podejmując taką decyzję sąd powinien rozważyć w szczególności:

  • długość terminu przedawnienia,
  • długość okresu od upływu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia,
  • charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

 

PRZYKŁAD NR 2

1 sierpnia 2018 r. zawarta została umowa sprzedaży samochodu pomiędzy dealerem samochodowym a Janem Kowalskim nie prowadzącym działalności gospodarczej, zgodnie z którą zapłata ceny miała nastąpić do dnia 15 sierpnia 2018 r. Zakładając, że roszczenie to przedawnia się zgodnie z ogólnym terminem, a nie miało miejsce zawieszenie czy przerwanie biegu terminu przedawnienia, to zgodnie z aktualnymi przepisami ostatnim dniem biegu terminu przedawnienia bPo pierwsze, jeśli termin przedawnienia roszczenia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia nowych przepisów (art. 5 ust. 2 zd. 1 nowelizacji). Reguła ta dotyczy zatem ogólnego terminu przedawnienia oraz terminów przedawnienia roszczeń, które zostały stwierdzone prawomocnym wyrokiem czy zatwierdzoną przez sąd ugodą.ędzie 31 grudnia 2024 r.

 

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

Przepisy przejściowe odnoszą się do kwestii przedawnienia roszczeń, które powstały przed wejściem w życie nowelizacji (tj. przed 9 lipca 2018 r.) i do tego dnia się nie przedawniły. Co do zasady, do roszczeń takich zastosowanie mieć będą nowe reguły dotyczące przedawnienia roszczeń (art. 5 ust. 1 nowelizacji). Oznacza to przede wszystkim, że terminy przedawnienia roszczeń, których długość wynosi dwa lata i więcej, będą upływać 31 grudnia danego roku kalendarzowego.Ustawodawca wprowadził jednak kilka WYJATKÓW od tej reguły, a mianowicie:

  1. Jeżeli termin przedawnienia roszczenia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia nowych przepisów (art. 5 ust. 2 zd. 1 nowelizacji). Przepis ten dotyczy ogólnego terminu przedawnienia oraz terminów przedawnienia roszczeń, które zostały stwierdzone prawomocnym wyrokiem czy zatwierdzoną przez sąd ugodą. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu - w praktyce oznacza to koniecznośc obliczenia obu terminów przedawnienia aby móc określić, który winien mieć zastosowanie.
  2. Jeżeli roszczenia przysługujące konsumentom przeciwko przedsiębiorcom powstały przed 9 lipca 2018 r. i do tego dnia się nie przedawniły, zastosowanie znajdą dotychczasowe reguły przedawnienia roszczeń. Oznacza to, że w przypadku roszczeń konsumentów, których termin przedawnienia określa się zgodnie z art. 118 lub 125 § 1 k.c., termin przedawnienia będzie wciąż wynosił 10 lat, a jego bieg nie będzie kończył się 31 grudnia danego roku.
  3. Jeżeli termin przedawnienia roszczenia skierowanego przeciwko konsumentom,  już upłynął, a nie został podniesiony zarzut przedawnienia, z dniem wejścia w życie ustawy nastąpiły skutki przedawnienia. Oznacza to, że od 9 lipca b2018 r. przedawnienie takiego roszczenia jestbrane przez sąd pod uwagę bez względu na zarzut pozwanego, przy czyn należy pamętać o wyjątku z art.  1171 k.c (patrz wyżej).

 

Jeżeli nie wiesz jak obliczyć termin przedawnienia dla swojego roszczenia, bądź zastanawiasz się czy wierzyciel prawidłowo dochodzi od Ciebie spełnienia roszczeń, możesz skorzystać z naszego formularza do porad online, kóy znajdziesz TUTAJ