Bardzo częstym zagadnieniem, z którym spotykamy się w Kancelarii, jest kwestia odrzucenia spadku w imieniu małoletnich dzieci. W szczególności, jest to sprawa ważna dla Rodziców bądź opiekunów prawnych, w sytuacji gdy spadek w zdecydowanej większości składa się jedynie z długów.
Zaniechanie podjęcia kroków prawnych, w sytuacji, gdy spadek to głównie albo jedynie same długi, mogłoby doprowadzić do tego, że dziecko – odziedziczy jedynie zadłużenie. Wartym podkreślenia jest, że w obecnym stanie prawnym, z mocy samej ustawy, dziedziczymy spadek z tak zwanym dobrodziejstwem inwentarza (czyli nie można w zasadzie odziedziczyć samych długów a jedynie tyle długów ile jest aktywów) co nie zmienia jednak faktu, że mogą się pojawić problemy na etapie rozliczania się z wierzycielami. Dlatego, zawsze w sytuacji gdy wiemy, że spadek to jedynie długi należy pamiętać i zadbać o jego odrzucenie.
Zaczynając jednak od początku, należy zaznaczyć, że przyjęcie bądź odrzucenie spadku przez małoletniego należy do grupy czynności przekraczających zwykły zarząd majątkiem dziecka. Zgodnie z art. 101 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. W takim przypadku, jak wskazuje art. 583 kodeksu postępowania cywilnego zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka lub na wyrażenie przez rodziców zgody na dokonanie takiej czynności przez dziecko sąd opiekuńczy udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego. Postanowienie sądu opiekuńczego w tym przedmiocie staje się skuteczne dopiero z chwilą uprawomocnienia się i nie może być zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie zezwolenia powstały skutki prawne względem osób trzecich.
Z treści powyższych przepisów wynika, że chcąc przyjąć lub odrzucić spadek w imieniu małoletniego dziecka należy rozpocząć od złożenia w sądzie opiekuńczym wniosek o udzielenie zezwolenia na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka w postaci odrzucenia spadku. W świetle regulacji art. 569 k.p.c. w sprawie tego rodzaju właściwy wyłącznie jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć (małoletniego), a w braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu, zaś jeżeli brak i tej podstawy – właściwy jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy. Od wyżej wymienionego wniosku, należy uiścić stałą opłatę sądową w wysokości 40,00 złotych.
W dalszej kolejności, tj. po wydaniu przez właściwy sąd opiekuńczy postanowienia zawierającego zgodę na odrzucenie w imieniu małoletniego spadku, rodzic bądź opiekun prawny powinien złożyć oświadczenie, przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie (a więc dziecka), o odrzuceniu spadku. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku. Od wniosku o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, pobiera się opłatę stałą w wysokości 50 (pięćdziesięciu) złotych.
CO ZATEM Z TERMINEM 6 MIESIĘCY?
Sąd Najwyższy w swojej uchwale 7 sędziów, stwierdził, że oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, jednakże termin ten nie może skończyć się przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie przez małoletniego spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku. OZNACZA to, że po prawomocnym zakończeniu tego postępowania oświadczenie małoletniego powinno być złożone niezwłocznie, chyba że termin 6 miesięcy jeszcze nie upłynął.
W sytuacji gdy rodzice mieszkają za granicą, po uprawomocnieniu się postanowienia zawierającego zgodę na odrzucenie spadku przez małoletniego(na posiedzenie trzeba będzie się stawić), oświadczenie o odrzuceniu w jego imieniu spadku, można złożyć przed Konsulem. Tryb takiego postępowania szczegółowo odpisuję w kolejnym artykule.
W ramach swojej działalność, reprezentujemy Klientów w całym postępowaniu, a także reprezentujemy i dbamy o ich interesy, w sytuacji gdy mieszkają za granicą.
